Tham vấn & trị liệu tâm lý là gì?
Tham vấn/ trị liệu tâm lý là tiến trình trao đổi/ tương tác giữa nhà tâm lý và thân chủ (thường là cá nhân/cặp đôi/gia đình). Thông qua các kỹ năng chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp, nhà tâm lý giúp thân chủ hiểu và chấp nhận thực tế của mình, tìm thấy tiềm năng nơi mình để có thể giải quyết các khủng hoảng đang gặp phải. Trong tiến trình tham vấn, thân chủ sẽ được cung cấp một môi trường an toàn, bảo mật để có thể chia sẻ được những khó khăn hiện tại cũng như các vấn đề xung quanh. Nhà tâm lý sẽ lắng nghe, không phán xét và đặt ra các câu hỏi giúp thân hiểu được bản thân, các khó khăn đang gặp phải, cách thức cơ thể và tinh thần ứng phó với những khó khăn đó ra sao cũng như xây dựng các kỹ năng ứng phó. Trên cơ sở đó, nhà tâm lý hỗ trợ thân chủ giải quyết các khó khăn tâm lý, hướng tới sự khoẻ mạnh và an lạc tinh thần.

Tiến trình tham vấn & trị liệu tâm lý
Khi nào bạn cần đến dịch vụ tham vấn& trị liệu tâm lý?
Khi bạn không thể thoát khỏi đau khổ và buồn chán dù đã tìm nhiều cách để xoay sở. Cụ thể một số các vấn đề sau:
- Khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
- Không thể giao tiếp và duy trì hiệu quả các mối quan hệ gia đình và xã hội
- Không thể làm việc, mất tập trung hoặc gặp trì hoãn nghiêm trọng công việc
- Không thể ăn uống bình thường
- Mất hứng thú trong mọi hoạt động hàng ngày.
Khi bị ảnh hưởng đến các chức năng trong đời sống hàng ngày như:
- Bất ổn về cảm xúc (lo lắng, căng thẳng kéo dài, bức bối khó chịu thường xuyên)
- Mất ngủ hoặc ngủ li bì trong thời gian dài
- Có ý định tự sát hoặc/và làm hại người khác
- Mất cân bằng cuộc sống, không thể làm việc, không trò chuyện với gia đình/bạn bè, mất hứng thú, cần tìm các giải pháp cho các vấn đề trong cuộc sống
- Rối loạn sử dụng chất, lạm dụng và phụ thuộc các chất kích thích (rượu bia, thuốc lá, chất gây nghiện,…)
Khi gia đình, các mối quan hệ không hạnh phúc, làm bạn căng thẳng và mệt mỏi:
- Mâu thuẫn trong gia đình (khó khăn giữa vợ và chồng trong tương tác và giao tiếp, trong cách giáo dục con cái, trong việc phân chia trách nhiệm)
- Các vấn đề gặp phải khi sắp cưới/mới cưới, trường hợp ly hôn; mâu thuẫn giữa vợ chồng trước – trong và sau quá trình thai sản
- Mâu thuẫn giữa các thế hệ gia đình
- Mâu thuẫn trong môi trường làm việc, tình trạng kiệt sức nghề nghiệp
Khi một biến cố, sự kiện xảy ra và bạn không thể vượt qua sự khó chịu, ám ảnh:
- Những vụ tai nạn ô tô/xe máy
- Các chấn thương trong thể thao
- Tấn công hoặc lạm dụng tình dục
- Trải nghiệm sinh nở
- Bạo lực gia đình
- Bắt nạt hoặc quấy rối
- Cái chết của một người thân yêu
- Chia tay/Đổ vỡ mối quan hệ
- Chứng kiến bạo lực…
Chuẩn bị cho những đổi thay:
- Chọn lựa ngành học/nghề nghiệp
- Chuyển nơi ở/nơi làm việc
- Bắt đầu kế hoạch kinh doanh
- Chuẩn bị sinh con/ hoặc sau sinh.
- Chuyển đổi giới tính…
Được bác chẩn đoán và chỉ định phối hợp điều trị một số rối loạn tâm thần:
- Rối loạn trầm cảm
- Rối loạn lo âu
- Ám ảnh sợ xã hội, sợ đặc hiệu
- Ám ảnh nghi bệnh
- Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
- Rối loạn dạng cơ thể
- Rối loạn giấc ngủ …
Tại sao chúng ta lại cần tới tham vấn & trị liệu tâm lý?
Các khó khăn liên quan đến đời sống tâm lý hay sức khoẻ tinh thần không đơn giản chỉ là các trạng thái cảm xúc tiêu cực như lo lắng, bất an, buồn chán mà nó còn là sự phức hợp của nhiều vấn đề cảm xúc, nhận thức, niềm tin, hành vi… Các trạng thái phức hợp này có khả năng làm tổn thương chúng ta không thua kém các bệnh lý cơ thể. Trong nhiều trường hợp, các vấn đề sức khoẻ tinh thần còn có biểu hiện hoặc liên quan rất chặt chẽ đến vấn đề cơ thể, và di chứng kéo dài, ảnh hưởng rất tiêu cực đến chất lượng sống của chúng ta. Khi đối diện với các vấn đề mà bản thân không thể vượt qua/ hoặc bắt buộc phải sử dụng các cách thức ứng phó tiêu cực, chúng ta cần phải được giúp đỡ bởi các nhà chuyên môn để có thể vượt qua các khó khăn/ khủng hoảng của mình.
Dịch vụ tham vấn & trị liệu tâm lý là một dịch vụ chuyên nghiệp, dành cho tất cả mọi người không phân biệt độ tuổi, giới tính, dân tộc, tôn giáo … và mang lại lợi ích rõ rệt, không có các “tác dụng phụ tiêu cực”. Khi tiếp cận các dịch vụ tham vấn & trị liệu tâm lý, bạn hoàn toàn không có gì đáng xấu hổ, điều đó cũng không có nghĩa là bạn đang yếu đuối, ngốc nghếch, hay không biết vượt qua các khó khăn trong cuộc sống của mình. Vấn đề sức khoẻ tinh thần có thể xảy ra với bất cứ ai, trong bất cứ thời điểm nào.
Những hiểu lầm về tham vấn & trị liệu tâm lý: Tham vấn & trị liệu tâm lý KHÔNG phải là:
- Cho lời khuyên
- Phán xét bạn hay suy nghĩ, hành động của bạn
- Chuyên viên tâm lý sẽ cố gắng giải quyết vấn đề thay bạn
- Mong đợi/khuyến khích bạn cư xử theo ý muốn hay theo cách thức của nhà tham vấn.
- Nhìn nhận vấn đề của bạn bằng góc nhìn, kinh nghiệm cá nhân, cảm tính của nhà tham vấn.
Những nguyên tắc và cam kết trong tham vấn & trị liệu tâm lý.
- Cam kết: Nhà tâm lý phải nắm vững những kiến thức lý thuyết ở trường đại học và tiếp tục theo học các chương trình đào tạo bổ sung. Nhiệm vụ của họ là chữa trị cho những người gặp khó khăn về sức khỏe tinh thần; Dựa vào chuyên ngành đào tạo và kinh nghiệm bản thân, mỗi một nhà tâm lý định ra những giới hạn riêng và những giới hạn trong phạm vi hoạt động của họ. Nhà tâm lý tiến hành công việc phù hợp với năng lực của mình và từ chối mọi can thiệp khi nhận thấy mình không đủ năng lực tham gia.
- Nghĩa vụ về sự trung lập và không đánh giá: Nhà tâm lý tôn trọng thân chủ và chấp nhận họ như vốn có, không đánh giá thân chủ theo các tiêu chí về đạo đức, xã hội, dân tộc hay tôn giáo.
- Bảo mật nghiệp vụ: Nhà tâm lý giữ kín các thông tin về đời sống riêng tư của thân chủ, tôn trọng tuyệt đối những bí mật nghề nghiệp; Tất cả những gì được nói ra trong quá trình tư vấn tâm lý sẽ được giữ bí mật tuyệt đối và không bị để lọt ra ngoài. Các thông tin được giữ kín bao gồm: thông tin cá nhân của thân chủ cũng như các công cụ làm việc (hồ sơ thân chủ, kết quả kiểm tra và các tài liệu khác như chỉ định của bác sĩ, thư, giấy chứng nhận,….); Khi những dữ liệu này được sử dụng vì mục đích giảng dạy hay nghiên cứu, chúng được xử lý một cách hệ thống và tôn trọng tuyệt đối tính khuyết danh, bằng cách hủy bỏ tất cả các yếu tố cho phép trong trực tiếp hoặc gián tiếp nhận dạng những người có liên quan.
- Trách nhiệm: Trong khuôn khổ thẩm quyền nghề nghiệp, nhà tâm lý quyết định sự lựa chọn, áp dụng các phương pháp và kĩ thuật tâm lý để chữa trị cho thân chủ. Mọi can thiệp của nhà tâm lý đều phải phù hợp với quy chế hành nghề cũng như pháp luật Việt Nam hiện hành.
- Theo dõi thân chủ: Trong trường hợp không thể tiếp tục điều trị cho thân chủ, nhà tâm lý phải tìm các biện pháp thích hợp để đảm bảo việc trị liệu vẫn được đồng nghiệp khác tiếp tục đảm nhiệm, với sự đồng ý của những người có liên quan, với điều kiện sự can thiệp mới này có căn cứ phù hợp với quy chế hành nghề.
- Bắt buộc về phương pháp: Nhà tâm lý bị bắt buộc phải sử dụng các phương tiện kỹ thuật tốt chứ không bị buộc phải đảm bảo trị liệu khỏi cho thân chủ. Nhà tâm lý là người duy nhất chịu trách nhiệm về những kết luận của mình. Nhà tâm lý dựa vào việc sử dụng các phương pháp và và các công cụ để đưa tài liệu các mẫu giấy tờ của nhà tâm lý học lâm sàng; Ra các kết luận và có thể trình bày những kết luận của mình với những người nghe một cách phù hợp.
- Chất lượng khoa học: Nhà tâm lý dựa vào cách thức can thiệp nào thì phải giải thích hợp lý các cơ sở lý thuyết của cách thức đó và cấu trúc đó. Tất cả mọi đánh giá hoặc kết quả thu được có thể sẽ được thảo luận giữa những nhà chuyên môn.
- Nghĩa vụ trình báo: Những người đang gặp nguy hiểm, nhà tâm lý bắt buộc phải báo với cơ quan có thẩm quyền tất cả những tình huống gây nguy hiểm đến sự vẹn toàn của con người; Trong trường hợp đặc biệt, khi thông tin cần bảo mật liên quan đến tình huống có khả năng nguy hại đến thân chủ hay một người thứ ba, nhà tâm lý cần đánh giá một cách có ý thức về cách thức tiến hành, dựa trên những quy định hợp pháp về bí mật nghề nghiệp để hỗ trợ người gặp nguy hiểm. Bằng cách giấu tên thân chủ, nhà tâm lý có thể đưa ra quyết định của mình đồng thời tham khảo ý kiến của những đồng nghiệp có nhiều kinh nghiệm.
- Độc lập trong công việc: Nhà tâm lý phải tách ra khỏi ảnh hưởng (áp lực , cấp bậc , v.v.) để có được sự độc lập và khách quan cần thiết khi hành nghề; Nhà tâm lý không sử dụng vị trí của mình vào mục đích cá nhân; Nhà tâm lý không đáp ứng những yêu cầu của người thứ ba nhằm trục lợi bất chính hay phi đạo đức, hoặc của người có những hành động lạm dụng quyền lực vì lợi ích riêng; Nhà tâm lý không được dựa vào những chức vụ của mình để bảo lãnh cho một hành vi phạm pháp, và chức danh của họ không cho phép họ được miễn các nghĩa vụ theo luật chung; Nhà tâm lý không chuẩn đoán hoặc chữa trị cho những người mà họ có quan hệ cá nhân; Nhà tâm lý không thể nhận tiền hoặc quà tặng ngoài khoản tiền chính thức mà thân chủ phải trả cho lần tư vấn; Nhà tâm lý không thể hẹn gặp thân chủ ngoài không gian trị liệu; Tất cả những cuộc tiếp xúc đối thoại và giao tiếp giữa thân chủ và nhà tâm lý chỉ phục vụ cho công việc trị liệu.
- Nghĩa vụ thông báo: Nhà tâm lý phải có thông báo cho thân chủ những thể thức, mục tiêu và giới hạn của công việc trước khi có bất cứ can thiệp nào. Nhà tâm lý chỉ bắt đầu công việc khi có sự chấp thuận cụ thể của thân chủ.
- Làm việc với trẻ em và trẻ vị thành niên: Nhà tâm lý có thể tiếp nhận trẻ vị thành niên khi có yêu cầu, khi việc tư vấn cho trẻ vị thành niên do một người thứ ba yêu cầu, nhà tâm lý yêu cầu sự chấp thuận cụ thể của trẻ cũng như sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ trẻ.
- Về cở sở vật chất: Công việc liên quan đến tâm lý và trị liệu tâm lý phải được tiến hành trong văn phòng được sắp xếp đặc biệt, có các thiết bị kỹ thuật phù hợp; Việc lưu giữ các thông tin liên quan đến thân chủ phải được đảm bảo nhằm tôn trọng tính khuyết danh của thân chủ và tính bí mật của dữ liệu; Trong một số trường hợp ngoại lệ , việc trị liệu có thể diễn ra bên ngoài trị liệu. Trong trường hợp này, nhà tâm lý phải thông báo điều đó cho thân chủ để có được sự đồng ý của họ.
Mô hình tham vấn & trị liệu tâm lý tại Minh Trí.
Tại Minh Trí, việc tham vấn & trị liệu tâm lý được tiếp cận theo mô hình liên ngành, nghĩa là thân chủ sẽ không chỉ được làm việc với nhà tâm lý, mà còn được xem xét kỹ lưỡng các vấn đề, chức năng khác trước khi có kế hoạch trị liệu phù hợp. Thí dụ, trong quá trình tham vấn/ trị liệu, nhà tâm lý nhận thấy thân chủ có nguy cơ rối loạn tâm thần ở mức trầm trọng, nhà tâm lý sẽ chuyển gửi thân chủ đến Phòng khám chuyên khoa tâm thần Minh Trí, ở đó các bác sĩ sẽ thăm khám kỹ lưỡng và hội chẩn để có giải pháp trị liệu hiệu quả. Minh Trí theo đuổi mô hình trị liệu đa ngành trên cơ sở các khía cạnh cơ thể – tinh thần và xã hội với các chuyên gia hàng đầu về tâm thần, tâm lý lâm sàng/ tham vấn tâm lý và các nhà chuyên môn chuyên sâu khác. Nhà tâm lý lâm sàng và tham vấn tâm lý của Minh Trí theo đuổi hướng tiếp cận trị liệu nhận thức – hành vi và trị liệu gia đình – hệ thống.
Nhà tham vấn & trị liệu tâm lý trẻ em tại Minh Trí là ai?
Nhà tâm lý của Minh Trí phải là những người được đào tạo ít nhất ở bậc thạc sĩ chuyên ngành tâm lý lâm sàng và theo đuổi chuyên sâu nhiều chương trình tham vấn, trị liệu tâm lý. Các nhà chuyên môn của Minh Trí đều có kinh nghiệm trên 10 năm trong thực hành lâm sàng, có tâm huyết muốn giúp đỡ thân chủ vượt qua các trở ngại và phát huy hết tiềm năng. Nhà tâm lý của Minh Trí luôn tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp.