“Bạn không bao giờ thật sự hiểu sức khỏe tâm thần cho đến khi chính người thân của bạn trải qua nó.” Câu nói ấy đúng hơn bao giờ hết khi trong gia đình có một người bắt đầu mất kiểm soát cảm xúc, hành vi, hoặc thực tại, rút lui khỏi xã hội, nổi giận vô cớ, xuất hiện lời nói hoang tưởng, thậm chí có ý định tự sát. Trong những tình huống ấy, người thân thường rơi vào vòng xoáy bối rối – hoảng loạn – phủ nhận – và nỗ lực cứu vãn sai cách.

Điều đáng tiếc là: sự lúng túng của gia đình, nếu không đi kèm với hiểu biết, có thể làm bệnh lý diễn tiến nghiêm trọng hơn.

1. KHÔNG CHỈ LÀ “CÓ MẶT” – MÀ LÀ Ở BÊN MỘT CÁCH KHOA HỌC

Rối loạn tâm thần không phải là một “giai đoạn khó khăn” hay “cảm xúc tiêu cực thoáng qua”. Đây là tình trạng rối loạn hoạt động của não bộ, ảnh hưởng đến nhận thức, cảm xúc, hành vi và khả năng thích nghi xã hội.

Người thân không thể giúp bệnh nhân hồi phục nếu chỉ dựa vào lời động viên, kêu gọi nghị lực hay né tránh vấn đề. Một số hành vi dễ gây hại:

• Thúc ép người bệnh “tỉnh táo lại”

• Gạt bỏ các triệu chứng như thể họ đang “giả vờ”

• Không đưa đi khám vì sợ “mang tiếng”

Trong nhiều trường hợp, trì hoãn điều trị trong giai đoạn cấp tính (ví dụ: rối loạn lo âu nghiêm trọng, rối loạn cảm xúc, tâm thần phân liệt giai đoạn đầu…) có thể khiến tiên lượng xấu đi đáng kể.

2. NGUYÊN TẮC “3 KHÔNG – 3 CÓ” CHO GIA ĐÌNH

Không đổ lỗi – Không kiểm soát – Không hy sinh mù quáng
Có kiến thức – Có ranh giới – Có kênh hỗ trợ chuyên môn

🔹 Không đổ lỗi: Rối loạn tâm thần là bệnh lý sinh học, không phải hậu quả của “suy nghĩ tiêu cực” hay “quá nhạy cảm”.
🔹 Không kiểm soát: Hành vi ép buộc điều trị, giám sát 24/7 hoặc kiểm tra liên tục có thể khiến người bệnh thêm phản kháng.
🔹 Không hy sinh mù quáng: Người hỗ trợ cũng cần được hồi phục – bạn không thể rót nước từ một chiếc bình rỗng.

🔹 Có kiến thức: Tìm hiểu kỹ về loại rối loạn người thân mắc phải giúp bạn ứng xử đúng trong từng giai đoạn.
🔹 Có ranh giới: Biết lúc nào cần bước lui, tạm dừng, hoặc tìm người thay thế chăm sóc.
🔹 Có kết nối chuyên môn: Luôn duy trì liên hệ với bác sĩ, chuyên viên tâm lý, điều dưỡng tâm thần.

3. TẠI MINH TRÍ, CHÚNG TÔI ĐỒNG HÀNH VỚI CẢ GIA ĐÌNH NGƯỜI BỆNH

Với nhiều năm kinh nghiệm trong can thiệp các ca rối loạn phức tạp, Phòng khám Tâm thần Minh Trí áp dụng mô hình hỗ trợ toàn diện, trong đó gia đình là một phần không thể thiếu.

Chúng tôi không chỉ điều trị cho người bệnh, mà còn:

• Tư vấn kỹ năng giao tiếp với người đang bị loạn thần, kích động hoặc rối loạn cảm xúc

• Hướng dẫn nhận diện sớm nguy cơ tái phát và can thiệp đúng thời điểm

• Hỗ trợ xây dựng môi trường sống ổn định, giảm kích thích

• Làm việc song song với gia đình trong các buổi đánh giá tiến triển và hiệu chỉnh phác đồ

4. KẾT LUẬN: LÀM GIA ĐÌNH CỦA NGƯỜI BỆNH – KHÔNG DỄ, NHƯNG CÓ THỂ VỮNG VÀNG

Nếu bạn đang đồng hành cùng người thân có rối loạn tâm thần, hãy nhớ:
Bạn không cần phải “chịu đựng” hay “tự học cách sống chung với bệnh” trong im lặng.

Bạn xứng đáng được trang bị kiến thức, được hỗ trợ tinh thần, và được nghỉ ngơi.
Và người thân của bạn – sẽ có thêm cơ hội hồi phục nếu bạn đi bên họ bằng một tâm thế đủ hiểu và đủ vững.

Minh Trí – Không chỉ điều trị, mà còn xây dựng lại nhịp sống lành mạnh cho cả gia đình.